Levon Helm, 1940 - 2012

De man met een van de meest karakteristieke stemmen uit de popmuziek is overleden, na een jarenlange strijd met de slopende ziekte met de hooofdletter K. Uit kranten en op het Internet is voldoende te vinden over het leven van Helm. Daarom een korte persoonlijke herinnering.

Voor The Band was ik eigenlijk te jong. Ik kende de meeste singles vanaf 1971 wel, maar had geen enkel referentiekader om deze muziek, die diep geworteld zat in een Amerikaanse traditie die ik niet kende, te waarderen. 'The night they drove old Dixie down', mooi, maar ik begreep er niet heel veel van en die stem was ook niet wat ik op dat moment kon waarderen. (1971. Dat was voor mij Slade, dan begrijpt u het wel. Letterlijk stuivers bij elkaar gespaard om  de elpee 'Coz I luv you 'te kunnen kopen.) Toen The Band in 1976 uit elkaar ging, was het voor mij een naam, maar niet een echt deel van mijn muzikale beleving.

In 1978 ging ik wel naar 'The Last Waltz', de prachtige concertfilm van Martin Scorsese. Daar merkte ik voor het eerst hoe goed The Band was. Naast het feit dat ze allerlei bekende artiesten begeleidden, speelden ze zelf een aantal nummers waar ik best wel van onder de indruk was. Ik ging, als ik eerlijk ben, om Neil Young, Muddy Waters en Bob Dylan, te zien spelen, maar kreeg ook heel veel The Band. Het was echter geen aanleiding om platen te gaan kopen. Die kwamen pas rond 1990 uit tweedehandsbakken voor een gulden of 5 mijn huis in. Een echte The Band fan werd ik niet en ben dat nog steeds niet.

Wel werd ik een enorme Bob Dylan fan rond 1990. Daar had ik de leeftijd voor gekregen, denk ik, om hem echt op waarde te kunnen schatten. Zijn dubbel live elpee, met The Band, 'Before the flood', kende ik wel al sinds 1977 en daar staan een aantal The Band nummers op, de hits zeg maar. Die heb ik toen wel direct op waarde geschat. Dylan heeft met The Band een paar prachtige platen gemaakt, 'The basements tapes' voorop natuurlijk, waar ook 'Planet waves' is erg goed. Op 'The basement tapes' staan wereldhits als 'Quinn the eskimo', 'This wheel's on fire' en op 'Planet waves' Dylan's anthem 'Forever young'.

De reünie van The Band in de jaren 90 deed mij niet heel veel. Het had niet de kwaliteit die het daarvoor had. Zo bleef Levon Helm voor mij een figuur op de achtergrond met een geweldige stem. En toen kwam 'Dirt farmer' uit in 2008. Deze voornamelijk akoestische plaat sloeg bij mij in als een bom en werd mijn plaat van het jaar. De opvolger 'Electric dirt' uit 2010 haalde dat effect niet, ook omdat de verrassing weg was. De titel zegt ook dat de plaat anders was, maar die stem bleef en zwijgt nu voor altijd.

Als je het mij vraagt, is Levon Helm meer The Band dan de andere vier heren. Het is zijn karakteristieke, rauwe stem, die hét kenmerk van The Band was. Robbie Robertson mag dan als het brein worden gezien, ik ken geen enkele soloplaat van Robertson die een impact heeft als 'Dirt farmer'. Helm is de ziel en stem van The Band, misschien zelfs het geweten. Het zijn de door hem gezongen nummers die eeuwigheidswaarde gaan hebben. Levon Helm is niet meer, zijn muziek wel.

Hier is de link naar een prachtige versie van 'The night they drove old Dixie down'. Je kunt zien dat de tekst uit zijn tenen komt. Er is een passage waar hij lijkt te gaan opstaan van zijn drumkruk om het laatste woord van het laatste couplet er uit te persen. Prachtig mooi.

Wo.