Archivo Pittoresco. Lula Pena

Bij muziek uit Portugal denk ik aan fado en dat is een genre waarin ik niet of nauwelijks thuis ben en dat ik eerlijk gezegd ook lang niet altijd kan waarderen.
 
Ik had dan ook nog nooit van Lula Pena gehoord toen haar nieuwe plaat Archivo Pittoresco een week of twee geleden op de mat viel.
 
Heel gek is dat niet, want de wat teruggetrokken levende singer-songwriter uit Lissabon is tot dusver niet erg productief en wist met haar vorige platen slechts een kleine (maar naar verluid fanatieke) groep fans aan zich te binden.
 
Lula Pena komt net als de fado uit Portugal, maar het is te makkelijk om te beweren dat Lula Pena een fadozangeres is. Archivo Pittoresco bevat wel invloeden uit de fado, maar bevat voornamelijk muziek die ver is verwijderd van de klassieke Portugese fado.
 
Archivo Pittoresco valt op door een instrumentatie die veel ingetogener en subtieler is dan in de fado gebruikelijk en ook qua vocale intensiteit laat Lula Pena zich niet vergelijken met landgenoten die vooral binnen de kaders van de fado opereren.
 
De vocalen op Archivo Pittoresco zijn vaak net zo ingetogen als de sobere maar zeer smaakvolle akoestische instrumentatie en ook als de emotie en weemoed het even winnen van fluisterzachte zang, zit Lula Pena dichter tegen Braziliaanse Bossa Nova zangeressen aan dan tegen de gemiddelde fado zangeres.
 
De Portugese singer-songwriter laat zich hiernaast nadrukkelijk beïnvloeden door Spaanse flamenco klanken en Franse chansons en maakt bovendien muziek die in de smaak moet kunnen vallen bij ruimdenkende folkies.
 
Uit de verhalen die ik over Lula Pena lees op het Internet, maak ik op dat vooral de teksten van de singer-songwriter uit Lissabon van een bijzonder hoog niveau zijn. Dat kan ik gezien mijn beperkte kennis van het Portugees (dat domineert op de plaat) niet beamen, maar Archivo Pittoresco klinkt door de intense voordracht van Lula Pena wel poëtischer dan de gemiddelde plaat.
 
Ook in muzikaal opzicht wordt de lat op Archivo Pittoresco hoger gelegd dan gebruikelijk. Het ingetogen akoestische gitaarspel is soms veelkleurig en vol, maar kan net zo makkelijk lang blijven focussen op een paar bijna minimalistische noten.
 
Het is absoluut een handicap dat ik geen woord versta van de teksten op de plaat, maar desondanks slaagt Archivo Pittoresco er steeds meer in om me te benevelen en betoveren. Lula Pena doet dit met zeer bescheiden middelen, maar ze sorteren een maximaal effect.
 
Waar ik de fado over het algemeen net wat te aanwezig en dramatisch vind, maakt Lula Pena intense en emotievolle muziek die zijn kracht ontleent aan subtiliteit. Bij eerste beluistering gaat er veel langs je heen, maar hoe vaker je de plaat hoort, hoe meer er valt te genieten op Archivo Pittoresco.
 
Ik zou bijna Portugees gaan leren om ook de laatste dimensie van de muziek van Lula Pena te kunnen begrijpen, maar ook zonder deze dimensie is haar nieuwe plaat van een breekbare, intense en vaak onwerkelijke schoonheid.

Erwin Zijleman

Je kunt hier luisteren naar 'Pes Mou Mia Lexi':

https://www.youtube.com/watch?v=mCVfQA9qBmU