Posts
Broeder Dieleman debuteerde vorig jaar op dit blog met zijn indrukwekkende plaat 'Gloria' en kwam dit jaar voorbij met een dubbelsingle met niemand minder dan 'Bonny 'Prince' Billie. Iets meer dan een jaar na 'Gloria' komt daar al een nieuwe plaat bij genaamd Uut De Bron. Het is een soort totaal product. Het is een boek en een cd, een samenwerking tussen platenmaatschappij en uitgeverij.
Wie verwacht hetzelfde te horen als op 'Gloria' komt nogal bedrogen uit en krijgt ook waar voor zijn geld. Hoe dat kan, ga ik proberen uit te leggen.
Laat ik maar met de deur in huis vallen, ik ga Uut de Bron niet heel vaak draaien. Ik zeg het maar zoals het is. Daarvoor is het teveel een geluidscollage. Er komt van alles voorbij. Gesprekken in een onverstaanbaar Nederlands uit Zeeuws Vlaanderen. Omgevingsgeluiden die een aantal minuten aanhouden en muzikale totaalervaringen van het soort dat .No in 'Kairos' voorbij laat komen en waar ik niet altijd warm van wordt. Daarnaast of beter daar ergens tussen door doet Broeder Dieleman zijn onnavolgbare dingen. Zingen over een soort zoem bijvoorbeeld. Pas als ik de versterker harder zet, denk ik te horen dat het stemmen zijn, die zoemende ondertoon.
De enige referentie die mij te binnenschiet als er gezongen wordt, is die met Ferry Heine van De Kift. Beiden hebben een authentieke stem met een echt eigen klank, waar het lokale dialect doorheen komt. Bij Doeleman is dat een echt onderscheidend kenmerk. Hij doet niets, althans in mijn westerse oren, om zijn afkomst te verhullen. Omdat hij helemaal verstaanbaar is, in tegenstelling tot de gesprekken aan het begin van Uut De Bron, kan mijn conclusie in deze overigens onjuist zijn. Muzikale referentie is opnieuw De Kift. Het doet mij erg aan hun vroegere werk denken qua geluidstructuur. De cd 'Gaaphonger' bijvoorbeeld kent ook al dit soort geluiden en doet zeer ouderwets aan, zoals Uut De Bron ook doet.
Als totaal ervaring is Uut De Bron indrukwekkend. De geluiden brengen de beelden als het ware vanzelf mee. Ik zie oude mensen in Zeeuwse klei staan praten met hun klompen aan. Noestige koppen, de harde wind en vlagen regen trotserend. Ruisend koren staat tot aan den einder. Een schip wegvarend van de kant. Het geruststellende geklingel terwijl iemand indommelt bij het open raam, uitrustend na een dag harde arbeid. Ik krijg het er allemaal gratis bij, als ik mijn ogen maar sluit en de indrukken toelaat. Uut De Bron zou de soundtrack bij een documentaire kunnen zijn, waar een aantal songs aan zijn toegevoegd. "Ik kreeg mijn roeping in een koolzaadveld". Dat is een regel die een wereld aan beelden opent.
De muziek is minder organisch dan op 'Gloria'. Een krassende viool voert de boventoon. Ik schreef al, De Kift, uit de tijd dat ze "op Nova Zembla zaten". Hun nummers waren koud, de poolwind zat er in, knarsend, knerpend. Dat soort aspecten kent Uut De Bron ook. Muziek die getrokken lijkt uit de oud-Zeeuwsche klei in wintertijd. Ontdaan van alle franje, de naakte essentie van muziek is wat ik hoor. Viool, banjo en percussie die ik niet direct thuis kan brengen. Van heel ver weg lijkt alles te komen. Alleen de vrolijk kwetterende vogels suggereren de nakende lente. 'Hoofdplaat' is een ervaring.
De twee nummers met hoofdzakelijk een zoem als "muziek" werken uiteindelijk zoals Gregoriaanse samenzang dat doet. Het wordt een soort kerkelijke, spirituele ervaring. Sereen, rustgevend. "Ik was zeker dood, of zo", is in dat kader een regel die ik niet verwacht, maar roept ook weer een beeld op. Het polder nummer mag dan nog ontsporen op het eind (of de instrumental die volgt?), 'Omer Gelliet' blijft geheel in karakter en krijgt iets hypnotisch door zijn lengte. Het watergeklots waarin het overgaat, is dan ook een juiste voortzetting. De geluiden van de moderne wereld die er vervolgens doorheen komen, onderbreken de sluimer vervolgens volkomen.
Wie doorzet en Uut De Bron ondergaat, dringt door tot in de ziel van Tonnie Dieleman. Het zijn inkijkjes in zijn leven en ideeën. Die laten niet onberoerd. Dit is een plaat die vraagt om overgave. Wie dat doet, wordt rijkelijk beloont. Ik gaf aan dat ik niet heel veel naar dit werk zal luisteren. De oorzaak heb ik net gegeven. Het ontbreekt me simpelweg aan de tijd om dat vaak te doen. Uut De Bron is een monument.
Zoals gezegd is er ook een boek dat Uut De Bron heet. Hierin staan de teksten van Broeder Dieleman tot op heden, samen met een aantal prachtige foto's en een interview. Een prachtig boekwerk dat recht doet aan de teksten.
De video bij het nummer Lovenpolder, Boerengat toont beelden van dat buurtschap bij Terneuzen dat is afgebroken voor de komst van Dow Chemical in de jaren 70. Tonnie Dieleman zijn overgrootvader woonde daar.
Wo.
Je kunt hier luisteren naar 'Lovenpolder, Boerengat':
Of kopen op Bol.com
No comments:
Post a Comment