De Luizenmoeder of Schoolboys in Disgrace. The Kinks

Een paar weken geleden zat mijn vriendin voor de tv en ik hoorde ineens een opvallend nummer van achter mijn krant. Dat is lang geleden, dacht ik. Zo'n soort nummer dat ik kan dromen. In mijn brein gebrand op een van die momenten dat het brein het makkelijkst muziek opneemt, maar ook omdat een nieuw album bezitten toen iets heel bijzonders was. Maar waarom was een nummer van een redelijk obscure LP uit 1975 te horen op de TV in 2018?

Wat bleek, het is 43 jaar na dato de tune van een tv comedy. Nog een nederlandstalig programma ook. Ik kwam van achter mijn krant vandaan door de muziek en keek daardoor een stukje mee. Helaas voor mij was het weer zo'n typisch Nederlandse comedie. Het schuurt, het acteren is matig, de grappen mwah, de situatie steeds meer pijnlijk dan leuk. Ik heb het niet op Nederlandse comedies. Eigenlijk nooit gehad. Ligt aan mij, want er kijken inmiddels miljoenen Nederlanders naar De Luizenmoeder en het schijnt dat iedereen het er over heeft. Een beetje 'Debiteuren, Crediteuren' zeg maar. Het gaat uiteindelijk over onszelf en we praten er over en spelen, uiteindelijk, onszelf na. En ja, dat laatste kan heel komisch zijn.

'Schooldays' van The Kinks is het openingsnummer en het openingsnummer van hun plaat uit 1975, Schoolboys In Disgrace. Weer een rockopera van Ray Davies, waar hij er velen van uit zijn mouw schudde tussen 1969 en 1975. In Europa met steeds minder succes, in de V.S. met steeds meer. Dus dat zal hebben opgewogen. Toch herinnering ik mij dat songs van Schoolboys In Disgrace op de radio gedraaid werden en de plaat een zeker succes had. Wanneer ik hem heb gekocht of gekregen, weet ik echt niet meer. Wel dat het voor mij een hernieuwde kennismaking was met een van de favoriete bands uit mijn vroegste jeugd. Ik had meer singles van The Kinks dan van welke band ook voor 1970. Zeker vier. 'Sunny afternoon', 'Dandy', Mr. Pleasant' en 'Wonder Boy'. Dank Ter Meulen, die ze verkocht voor 0,59 cent per stuk. Een bedrag dat mijn moeder nog wel mee gaf.

Het was een hernieuwde kennismaking die mij nog steeds warm maakt voor de plaat. Tot voor kort was het jaren terug dat ik de plaat heb gespeeld. Inmiddels weer twee keer. Ik hoor nog precies waarom ik hem toen zo leuk vond, maar, eerlijk is eerlijk, hoor ook hoe gedateerd de plaat nu klinkt. Om de sfeer van zijn schooltijd in de jaren 50 en vroege 60 op te roepen, gebruikt Ray Davies trucs om de plaat zo te laten klinken. Veel rock en roll, vaudeville en jaren 50 invloeden schuimen de plaat af, naast stevige classic rock (en roll), die in de V.S. midden jaren 70 heel populair was.

Tegelijkertijd klopt er veel ontzettend precies. Druipt de nostalgie naar voorbije tijden er af en grijpen lol, verdriet en wanhoop hun kansen en wisselen elkaar in hoog tempo af. Dat levert een uiterst gevarieerde set aan muziek op, waar de broertjes Davies in glanzen samen met hun toenmalige bandmakkers, drummer van het eerste uur Mick Avory, en de twee Johnen, Dalton en Gosling.

'Schooldays' zet de sfeer neer voor het album. Met veel warme gevoelens en nostalgie kijkt de verteller terug op zijn schooldagen, die natuurlijk helemaal niet zo leuk waren. Daar komen we gauw genoeg achter. Pesten, het verschrikkelijke moeten leren, de meisjes, de leraren die met sadistisch genoegen hun kinderen straffen met de hoofdmeester in de hoofdrol. Het komt allemaal voorbij op het album, dat eigenlijk nog steeds fantastisch klinkt. The Kinks spelen al die stijlen moeiteloos weg. Ray en Dave zingen weer heerlijk tegen elkaar in en Dave's solo's zijn voor een groot deel om door een ringetje te halen. 'Schooldays' haalt de jaren 50 soul in herinnering, zoals The Honeydrippers dat 10 jaar later zouden doen met een nummer als 'Sea Of Love' (circa 1985). Het verschil is natuurlijk dat het nummer van The Kinks een original is. Meteen knalt de rock en roll van 'Jack The Idiot Dunce' er in, gevolgd door de rock van 'Education', met alle 1000 en een rock clichés ingebouwd. Het softe 'First Time We Fall In Love', een nummer dat de kalverliefde perfect weergeeft, geeft aan wat een bescheiden rollercoasterride dit album is. Een verrassing per nummer. Daarbij valt op hoe muzikaal de band is. Er zitten zoveel kleine genoegens in verstopt. Piano- of orgellijntjes, een ingewikkeld klinkend gitaarloopje, fijne harmonieën. Voor mij persoonlijk is dit een van de beste The Kinks albums.

Kant 2 weet die variatie verder door te zetten en het niveau vast te houden. Ieder nummer heeft een speciaal gevoel, zoals het hoort als onderdeel van een geheel. Er valt niets te raden over de gevoelens van de hoofdpersoon. Alleen al hoe het mierzoete begin van kant 2 overgaat in het verbeten "I'm in disgrace". Hier is iemand totally pissed off. Meisje wel zwanger zo te horen en het is allemaal zijn schuld. Dat gevoel wordt meesterlijk gevangen door The Kinks. En dan komen die donkere pianonoten er nog eens bij. Ik houd hier op, want het wordt echt niet minder in de rest van Schoolboys In Disgrace. Wat gedateerd klinkend, ja, maar nog steeds zo goed.

De Luizenmoeder mag dan in mijn ogen niet zo speciaal zijn, deze LP van The Kinks is dat wel. De grote vraag blijft, wie heeft 'Schooldays' uitgezocht om in de aankondiging te zitten en waarom precies dit nummer?

Zo, The Ray Davies Appreciation Society heeft weer toegeslagen.

Wo.

Je kunt hier luisteren naar 'Schooldays'

https://www.youtube.com/watch?v=P8gsIVWKj7c

Luister hier naar de WoNoBlog Playlist:

https://open.spotify.com/user/glazu53/playlist/6R9FgPd2btrMuMaIrYeCh6?si=KI6LzLaAS5K-wsez5oSO2g