Posts
Mijn idee is dat Talma dat effect wil bereiken met zijn 'requiem voor een anarchist', als ik het zo mag noemen. Dat is in ieder geval wel de indruk die ik overhoud van het tijdsbeeld van de man in de 19e en vroeg 20e eeuw dat Talma schetst.
Jarenlang fietste ik op weg van en naar huis langs de Domela Nieuwenhuisbrug. Maar heel weinig keren ben ik er overheen gefietst. Ik had zelden iets te zoeken aan de overzijde. Wie Domela Nieuwenhuis was, had ik maar een vaag beeld van. Een politicus van rond 1900, een socialist, maar dat was het wel. En dat hij Ferdinand van voren heette. Verder was hij toch een vrijwel vergeten persoon. Net wat minder bekend dan Jelle Troelstra en Abraham Kuyper, die vaker hun weg in berichtgeving vonden toen ik jonger was. Toch moet Domela Nieuwenhuis bekend genoeg geweest zijn om zo rond 1980 schat ik een brug naar hem vernoemd te hebben gekregen.
Aan al mijn onwetendheid maakt Meindert Talma een eind. Niet dat ik nu voldoende weet. Als ik meer wil weten, moet ik toch nog echt zelf aan de slag. Mijn indruk is wel dat Talma een biografie op muziek heeft gezet. Dit kan zo een musical worden als hij de ambitie heeft. Het is zeker weer eens iets anders dan 'Tarzan' of 'The Lion King'. 'Soldaat Van Oranje' komt qua verhaal het dichtst in de buurt.
Het komt hoogst zelden voor dat een nummer dat zo aarzelend begint, zo schurend ook, zich ontpopt tot een prachtig nummer. Toch is dit hoe De Domela Passie opent. 'De Vreeze Des Heeren' zit er zo goed in dat Talma het bijna niet durft de zingen. Het warme orgel, het prachtige koortje, de zacht zingende viool maken van de vreeze een warme deken die om je heen geslagen wordt en overal tegen beschermt.
Een predikant uit een predikantenfamilie die langzaam van zijn institutionele geloof valt, maar Jezus zelf nooit uit zijn leven heeft laten gaan. "Ik wilde doen en zijn als hem". Het verhaal, de passie, volgt het tragische persoonlijk leven. Drie Johanna's stierven jong, de vierde werd hem wel vergund zijn verdere leven met hem te delen. Vier Johanna's?! Ja, vier. Vijf kinderen stierven jong. De 19e eeuwse realiteit voor veel mensen, verenigd in een lied. Wat zegt dit over de zegeningen die wij anno 2019 hebben ontvangen en zo gewoon vinden dat er door sommigen aan getwijfeld wordt. Wat Domela overkwam, was in de 19e eeuw tot een eind in de 20e heel gewoon. Gezondheid komt niet altijd vanzelf.
Het verhaal volgt ook hoe Domela zijn ambt verlaat en de socialistische zaak gaat dienen, ook in de Kamer als eenzaam en genegeerd Kamerlid. Strijdend voor het proletariaat, dus een enorme bedreiging voor de vijf 'K's': Kerk, Koning, Kapitaal, Kazerne en Kroeg, want "vrijheid voor allen" is het einddoel. Dat was ook niet gewoon in de 19e eeuw. Twee jaar eenzame opsluiting werd zijn deel als journalist die zijn bron beschermt, zoals dat in 2019 heet. Als iets heel sterk naar voren komt in dit verhaal, is het hoe controversieel de man was in zijn tijd. Hoe hij zowel aanbeden als verguisd en gehaat werd.
Soms is in De Domela Passie de muziek ondergeschikt gemaakt aan de boodschap, zoals bijna onvermijdelijk is. Dat neemt niet weg dat het album als geheel een triomf is. Talma, zelf afkomstig uit het platteland van Friesland waar Domela Nieuwenhuis als een verlosser werd vereerd, heeft het jaar 2019, de honderdste sterfdag van Domela, aangegrepen om deze passie te schrijven. Met zijn onvaste stem leidt hij band en koor tot grootse hoogten. Meer gestructureerd dan De Kift te werk gaat, maar als ik dan moet vergelijken ten bate van herkenbaarheid, dan is dat de band waar ik op uit kom, gecombineerd met het inlevingsvermogen van Broeder Dieleman. De Domela Passie is een weergaloze prestatie die het verdient in zijn geheel ondergaan te worden. Al is het maar om de mensen van 2019 een spiegel voor te houden dat onze verworvenheden en vrijheid geen gegeven zijn maar iets dat is verkregen door de inzet en opofferingen van mensen die nu vrijwel vergeten zijn en als we niet uitkijken ook zo maar afgenomen kunnen worden. Alleen zo kijken en luisteren maakt wel dat de innerlijke kracht en uiterlijke pracht van De Domela Passie aan je voorbij gaan. Oren goed open zetten tijdens het opnemen van belangrijke boodschappen dus.
Wo.
Je kunt de Domela Passie hier bestellen:
https://shop.excelsior-recordings.com/products/meindert-talma-de-domela-passie
of luister naar onze Spotify Playlist en ontdek waar we over schrijven:
https://open.spotify.com/user/glazu53/playlist/6R9FgPd2btrMuMaIrYeCh6?si=KI6LzLaAS5K-wsez5oSO2g
No comments:
Post a Comment